نیروی انسانی بالقوه غالب، وابسته به اقتصاد روستائی است. در نظام بهره‌برداری، واحدهای کوچک و دهقانی، چهره اصلی است. جابجایی نیروی انسانی از بخش کشاورزی به دیگر بخشها و تحول در نظام بهره‌برداری، فرآیند بلندمدت است. پس در مقابل تغییرات کوتاه‌مدت ریشه‌ای باید هشدار داد. تمرین در تجربه تغییرات در اجزای نظام بهره‌برداری کشاورزی از مقطع تقسیم اراضی تاکنون، کافی است. نظام در مقابل آزمایشهای اجتماعی، سیاسی و اقتصادی جدید ضربه‌پذیر است. تجربیات تاریخی توسعه بخش کشاورزی در سطح بین‌المللی و آنچه که خود به آزمایش و تجربه دیده‌ایم، جهت راهنمایی اصلاحات در بخش کشاورزی و انتخاب بهینه روند توسعه، در سطح رضایت‌بخش، آموزنده است. این سیمای واقعیت طرح فرآیند توسعه است. تغییر اولویت ناشی از ضرورت بازسازی، در تأکید بر جابجایی عناصر طرح است. تحرک در عوامل تولیدی بالقوه محدود، یکی از تدابیر بهبود روند توسعه است. به علت جنگ، بسیاری از عوامل تولید از گردش بالفعل خارج گردید. مثال و نمونه گویا و بقولی شاهد زنده آن، ضربه جبران‌ناپذیری است که به مناطق حاصلخیز خوزستان در فرآیند تولید و توسعه کشاورزی وارد آمد و متأسفانه کسی را ککی نگزید. احیای مجدد زمین‌های کشت، شبکه‌های آبیاری مرتبط به آنها از مهمترین استراتژی تأکید در تغییر اولویت ناشی از بازسازی است.به طور کلی اولویت دادن در بازسازی منابع و عوامل زیربنایی و تولیدی تخریب‌شده و راکد و رهامانده، در درجه اول سیاست بازسازی درون توسعه قرار دارد. تأکید بر توسعه مناطق کمتر پیشرفته، مثل گذشته، هدفی مورد تأیید است. در سلسله مراتب قدرت کشورها، سیاست غالب، در ربودن ناوابستگی از رأس بسوی مقطع هرم زورمندی است. ناوابستگی به کشوری اعطا نمی‌گردد.باید با قدرت و لیاقت ناوابسته شد. ناوابستگی در گرو بازسازی و سازندگی است. دستیابی به آن، شور و کوشش عمیق و ایمان خالص و کامل و وطن‌دوست می‌خواهد. عوامل بالقوه لازم برای ناوابستگی، چه از نظر منابع و ذخایر ملی، چه از دید زمینه گذشته تاریخی و چه در ارتباط با ظرفیت استعدادهای ملی جامعه، فراهم است. عزم جزم، حزم و احتیاط و دوراندیشی همگانی، شوربختانه کسری بیلان ماست. آنرا تعدیل کنیم و در رفع نارساییهایی که برشمردیم کرامتی و مردانگی نشان دهیم، و اولویتها را نیز در نظر داشته باشیم، به بزرگراه ناوابستگی رسیده‌ایم. اصل اراده، همت و حرکت است. چون سد مانع آن از میان برداشته شد، مقصد نمایان می‌گردد. پس با ایمان و آستین همت را بالا زدن می‌توان بر سرعت افزود. ادامه دارد.